Temos outro exemplar de cruceiro similar ao de Somede, que é o de San Xoán do Seixo, en Espiñaredo. Feito tamén en toelo ou pedra serpentina.

CRUCEIRO DE SAN XOÁN DO SEIXO – ESPIÑAREDO

Localización:
Atópase a carón da pista, enfronte da Igrexa de San Xoán do Seixo. Esta non é a súa situación orixinal, xa que foi trasladado por mor das expropiacións de ENDESA, antes atopábase no lugar de A Braña.

Plataforma:
Con dúas gradas visibles, aínda que o máis probable é que orixinariamente contara con algunha máis. Son do tipo cuadrangular e de pedra de gra ao igual co pedestal. A inferior semella de menor altura ca superior.

Pedestal:
É de tipo de prisma cuadrangular, con chafrán na parte superior. Feito, coma as gradas, en pedra de gra.

Varal ou fuste:
É un varal alto e de sección octogonal, feito en pedra de toelo ou de serpentina (pedra de Moeche). O inicio e o remate, coma na maioría, de xeito cuadrangular.
Leva unha inscrición nel, ocupando tres caras do octógono, e que di:

JACINTO
ROMERO
1908

Polo que entendo que foi mandado erixir por D. Jacinto Romero no ano 1908, aínda que descoñezo as intencións.

Capitel:
Capitel algo máis grande do normal. De xeito tronco-piramidal-cuadrangular invertido e con algo de escocia. Con volutas nas esquinas e anxos alados no centro. As caras dos mesmos son pequenas e moi definidas, algo que permite a pedra de toelo, material do que está feito este capitel.

Cruz:

É unha cruz alta, ben definida. Ten o seu inicio cadrado, no entronque co capitel, logo toda ela é redonda ou de sección circular.
De tamaño grande e estreita. Os brazos horizontais rematados en corte en bisel.

Cruz anverso, o Cristo:
A imaxe do Cristo é pequena en relación co tamaño da cruz. Enriba cartela ou letreiro de JNRJ, mais esta peculiaridade de facer o I coma un J non é a única, o letreiro é vertical e as sílabas están separadas, arriba JN e, abaixo, RJ. A cartela é vertical.

O Cristo ten a testa con inclinación cara adiante e á dereita, leva coroa de espiñas, ollos pechados, as mans medio pechadas e un cravo en cada unha, pano de pureza atado á dereita, o cordón de pureza só é visible no nó. Pé dereito sobre do esquerdo e cravados cun só cravo. Dedas dos pés moi marcadas.

Cruz reverso, a Virxe:
É unha imaxe da Dolorosa, vai apoiada sobre dunha peaña semiesférica con botón central inferior. Leva sobre a testa e cubríndolle todo o corpo un manto. Os brazos cruzados sobre do peito e as mans coma termando do manto.
As faccións da cara ben traballadas coma tamén os pregues ou dobreces de manto.

Texto e fotografía aportados por D. Xose María López Ferro, director do Museo Etnográfico Monte Caxado de As Pontes, a quen agradecemos o seu traballo e colaboración.