Archivo por meses: noviembre 2022

¿QUE REGALAR EN LAS NAVIDADES?


La llegada de las navidades trae consigo múltiples preocupaciones a la hora de celebrar las fiestas. Desde elegir el hogar familiar para cada día señalado, la preparación de los menús, hasta incluso el pensar como vamos a acomodar a nuestros seres queridos en nuestras casas. Pero sin duda, en medio de tantas cosas a tener en cuenta, hay una cuestión que sobresale por la cantidad de tiempo, esfuerzo y dinero que le dedicamos: comprar los regalos navideños.

Buscar el regalo apropiado a cada ser querido, ajustarse a sus gustos y, sobretodo en muchos hogares, que encaje en el limitado presupuesto, es algo que nos da que pensar, quizás demasiado que pensar; a veces, hasta nos preocupa.

Con tristeza observo desde mi cercanía con los pobres, como para muchas familias, al no poder comprar ni siquiera lo mínimo indispensable, como los alimentos de fiesta, se añade el no ser capaces de reunir dinero suficiente para regalar a sus hijos juguetes, ropa deportiva, material escolar; e incluso, no alcanzar por lo menos una vez, el poder llevarlos a comer un día una pizza en familia, o ir al cine a ver una película durante todas la vacaciones navideñas. Es decir, no sólo no tienen regalos, sino que tampoco pueden disfrutar de muchas de las ofertas de ocio diseñadas exclusivamente para las clases medias.

Con la vuelta de los niños al cole y al reencontrarse con sus compañeros, muchos narrarán con alegría una lista de regalos y acontecimientos de fiesta cuasi interminable. Otros, tendrán mucho menos qué decir y vivirán con dolor interior que hay niños de primera, segunda y tercera. Los niños, una vez más, son los más vulnerables en nuestra sociedad.

El voraz márketing desarrollado para fomentar el consumismo navideño nos vende un mundo perfecto en la sobre-abundancia. Sin embargo, nada más lejos de la realidad que vivimos a nuestro alrededor: la sociedad, obesa de compras y luces de neón, deja a un lado los hijos de los padres que carecen de trabajo, los hijos las familias rotas, los hijos de los enfermos… deja a un lado a hijos de Dios, a los más pequeños.

En este contexto, me ilumina la razón y el corazón la escena de la Sagrada Familia en Belén, es decir, la Navidad de Jesús. Fruto del amor de Dios por los hombres, el niño Dios nació en un portal, ni casa ni posada; no tenía ni cuna, pues nació en un pesebre donde comen los animales. ¿Se puede ser un niño más pobre? Muchas veces pienso sobre las preocupaciones de sus padres María y José: ¿os imagináis cuan preocupados estarían sobre sus necesidades básicas para el cuidado del niño? La alegría de tener niños es inmensa e inigualable, pero, dejemos a un lado la sobrecarga de las navidades ñoñas y caramelizadas, y veamos lo que no se puede esconder: que en ese portal, también había un rastro de necesidad humana.


Entonces, ¿qué regalar en estas navidades? Un regalo es una muestra de generosidad, afecto y gratitud hacia una persona que queremos. Los cristianos queremos a los pobres.

Muchas son las muestras de generosidad hacia los pobres que se manifiestan estos días: colectas especiales en las parroquias para Cáritas, recogidas de alimentos, conciertos solidarios, y así un largo etcétera. Son muchos los que quieren dar algo de sí para llevar a otros un poco de su alegría.

Me gustaría que en esta navidades todos compartiéramos un poco de nosotros y descubriéramos que lo mejor que podemos regalar estos días es darnos a nosotros mismos, como feliz regalo hacia los demás.

Pongamos lejos de nuestro pensamiento el percibir estas fechas como una pesada carga afectiva que nos obliga a compartir tiempo y dinero; por el contrario, veamos en la Navidad una llamada a convivir, un momento especialmente privilegiado para hacer rebrotar nuestro afecto y amor en familia, en comunidad y en solidaridad con los que menos tienen.

Quisiera que no hiciésemos un “corta y pega” en estas navidades, separando para celebrar solamente lo que parece más bonito, idílico y pastoril, dejando a un lado aparte la grandeza de una realidad reveladora y sanante para el hombre de hoy: el misterio de la Encarnación de Dios. Jesús nació pobre en el mundo, vivó pobre y murió pobre, para luego resucitar rico en amor y misericordia; y con ello reconciliarnos cada día, haciendo de su vida una fraternal llamada a la solidaridad y a la vivencia de un tiempo nuevo entre todos los hombres y Dios.

En Navidad, regálate tú.

Sé tú la alegría de la Navidad.

Texto escrito por Juan Pablo Alonso Rolle, párroco de la Unidad Pastoral de As Pontes

PATRIMONIO PONTÉS XXXIII

Seguimos na Parroquia de Goente e imos cun exemplar de cruceiro, dos poucos coñecidos, e que para ser sincero eu descoñecía a súa existencia, non oíra falar del. Foi grazas a un veciño, natural de Goente, Rosendo, que cheguei a saber del. Supoño que para a xente que non sexa desta parroquia tamén será descoñecido. Falo do:

CRUCEIRO DE REBOREDOS (GOENTE), LUGAR DA CRUZ



Coido que este cruceiro non está citado en ningún dos traballos escritos sobre cruceiros desta zoa, polo tanto é inédito e, unha vez máis confírmase que o patrimonio coidado polos veciños consérvase moito mellor ca o coidado polas institucións, pois agás pola vexetación que o cubre non ten alteracións.


Localización:
Atopámolo na marxe dereita da pista, indo de Goente cara Reboredos e unha vez pasado este lugar e o rego que hai despois. Rodeado de pinar e confundido cos piñeiros, atópase o cruceiro. Está feito en pedra do Forgoselo e, polas informacións, foi feito no Forgoselo.


Plataforma:
Está formada por tres gradas, aínda que só son visibles dúas a duras penas, pois están cubertas pola vexetación. Mais a base de buscar, atopei a terceira grada que debe facer de asento. A zoa está bastante cuberta pola vexetación, polo que facer unha foto desta terceira grada non foi posible.
É unha grada de tipo cuadrangular.


Pedestal:
Está formado por un bloque paralelepípedo rectangular, moldurado na súa parte superior.
Na parte frontal leva unha inscrición bastante ilexible polo paso do tempo, e pouco puiden sacar en limpo na súa lectura. Aprécianse letras soltas en catro liñas:

E G O A E S T E

E P E S T E

F N O D O Z E

A Ñ O D E 1 9 6 0?


As letras están moi gastadas, pola calidade do granito (que non é boa para gravar letras), xa que é dun grao moi groso, polo que se desfai con facilidade. A parte onde van as letras está máis rebaixada co resto das caras.


Varal:
É un forte e groso varal ou fuste. A sección do mesmo é cuadrangular no inicio e no remate, e na maior parte de sección octogonal. Está bastante cuberto polos liques e non se aprecia ningunha inscrición nel, nin ningún elemento decorativo.


Capitel:
O capitel é de forma tronco piramidal cuadrangular invertido e moi moldurado na parte superior, cunha moldura no medio a xeito de bocel. Como o varal, semella forte e sólido. A súa superficie é lisa non apreciándose ningún elemento de ornamentación no mesmo.


Cruz:
Atopámonos coma no resto do cruceiro cunha cruz grosa e forte, traballada, máis carente de imaxes no anverso e no reverso. Sen inscricións aparentes. De sección oitavada ou octogonal e cos brazos rematados de forma frorenzada con botón central. O remate inferior da mesma e que encaixa co capitel, é cadrado.
Non leva imaxes do Cristo nin da Virxe.

Texto e foto aportados por Xose María López Ferro, Cronista Oficial do Concello de As Pontes e director do Museo Etnográfico Monte Caxado, a quen agradecemos a súa colaboración.

PATRIMONIO PONTÉS XXXII


Seguindo en Goente, imos ver outro exemplar de cruceiro incompleto, se cadra, dos máis vellos dentro deles, pois ten unhas características moi especias que así o parecen confirmar. Falamos do:


CRUCEIRO GOENTE-FINCA PARTICULAR


Este cruceiro pódese clasificar dentro dos incompletos, pois carece de imaxe da Virxe, as outras partes tenas todas. É un exemplar de cruceiro que, posiblemente sexa bastante antigo pola posición do Cristo, xa que está pegado á Cruz, feito que ocorre nos exemplares máis vellos. O material do que está feito é granito.


Por outra banda, pódese dicir que é un cruceiro bastamente labrado o que tamén pode ser outro argumento que avale a súa antigüidade. Mais, aparentemente, non hai elementos (inscricións) que indiquen o ano da súa feitura nin outros datos.


O feito de que a cabeza do Crucificado, ombreiros e corpo, brazos e pernas estean pegados á cruz o identifica cos cruceiros con máis anos.


Sería interesante dispoñer de máis datos sobre el.


Localización:
Está situado nunha finca particular, case enfronte da praza da Igrexa de Goente, na outra banda da estrada que vai a Pontedeume (banda dereita segundo se vai dende As Pontes).
Coma en moitos outros casos, aquí non se respectou o Patrimonio por parte das eléctricas, pois como non lle chegaba o poste de luz e teléfono de madeira, puxéronlle un de formigón ao pé.
Ao estar nunha propiedade privada as fotos foron feitas dende a estrada e se cadra non se aprecian moi ben as partes.


A Plataforma:
Está formada por dúas gradas, grosas. Ou case, tres; pois o pedestal semella ser unha terceira grada. Outra característica dos vellos cruceiros é que o pedestal non se diferencia moito das gradas. Neste caso, practicamente é igual no grosor que as outras dúas gradas


O Pedestal:
É un prisma de base cadrada, semella ser unha grada máis. Nel vai encaixado o varal. A simple vista non se aprecia inscricións nin relevos. É dicir, é simple e liso.


O Varal:
É un varal curto, de sección cadrada e groso. Dá a impresión dunha labra basta, coma todo o cruceiro.


Non se aprecian nel inscricións nin imaxes.
Vai encaixado no pedestal prismático. Semella ser un pouco máis ancho na parte inferior ca na superior, é dicir, que vai estreitando cara arriba.

Capitel:
O capitel é de xeito tronco piramidal cuadrangular invertido, con remate na parte superior. Sen adornos, é dicir, liso.


É un capitel basto, pouco traballado. Tamén pódese dicir, que ao igual co resto do cruceiro, esta peculiaridade confírelle a antigüidade que en todo el se pode apreciar.


A Cruz:
É un exemplar de cruz grosa e de brazos curtos, case que iguais. A sección da mesma é cadrada. Coma o resto do cruceiro está pouco traballada. O seu grosor da cruz é igual ao do remate do varal na parte inferior do capitel, é como se fose unha continuidade do varal na parte superior do capitel.


Os remates dos brazos horizontais son con botón central en forma de cruz ou aspa, que é algo novo nas cruces da zoa atopadas ata o de agora. É o que se chama remate en “punta de diamante”. Mais o curioso é que os remates deste tipo as arestas que forman a punta de diamante veñen dende os vértices da cara do brazo, e neste caso non é así. Sobresaen no centro da cara. Outra peculiaridade máis deste exemplar.

A Cruz Anverso, O Cristo:
É unha representación moi esquemática do Cristo. Este vai pegado ou unido á cruz na súa totalidade. (Aínda que na testa semella unha pequena separación na parte superior).


Cabeza ladeada á dereita. Sen cartela de INRI.
Leva os brazos pegados á cruz, coas mans abertas e suxeitas por un cravo cada unha. Pano de pureza sen cordón visible e sen nó, aínda que semella anoado á dereita (posiblemente a erosión co paso do tempo fixo desaparecer o nó).


As pernas lixeiramente separadas e pegadas á cruz, o pé dereito moi ladeado para montar sobre o esquerdo e atravesados, ámbolos dous, por un cravo.


En definitiva, unha representación antiga do Crucificado.

Texto e foto aportados por Xose María López Ferro, Cronista Oficial do Concello de As Pontes e director do Museo Etnográfico Monte Caxado, a quen agradecemos a súa colaboración.

PATRIMONIO PONTÉS XXXI

Toca hoxe falar dun cruceiro incompleto e de interior de cemiterio. Dentro dos nosos cemiterios ponteses non contamos con moitos que teñan un cruceiro dentro del, fóra si, mais no interior non. Estou a falar do cruceiro do Cemiterio de Lourentín-Goente.

CRUCEIRO DE GOENTE-CEMITERIO LOURENTÍN


Cruceiro de cemiterio. É un cruceiro dos incompletos pois fáltalle o Cristo e a Virxe, no seu canto atopámonos cun sudario na Cruz.
Exemplar relativamente recente (do ano 1969, segundo reza no pedestal) e goza dunha boa conservación, preto del hai unha mesa ou pousadoiro para poñer o cadaleito e rezarlle os responsos denantes de enterrar o defunto.

Localización:
No interior do cemiterio de Lourentín-Goente, atopamos este exemplar de cruceiro, feito en pedra de toelo.
Está situado no medio do cemiterio, fronte á entrada principal.

Plataforma:
A plataforma está composta de tres gradas, a primeira e máis grande está, na súa maior parte, metida na terra.
É de tipo cuadrangular e de feitura fina, isto é, de cortes moi logrados e rectos, é dicir, uso de maquinaria na súa realización coma na das outras partes do cruceiro.
A altura dos chanzos non é moita.

Pedestal:
O pedestal é prismático, concretamente un prisma de base cuadrangular. Vai liso na súa superficie e leva labrado un texto co nome do doante xunto coa data de feitura:

DONADO POR
MARIA GRE-
GORIO DURAN
1969


Este texto indícanos a persoa que o doou e o ano. Datos que se aprecian nos cruceiros máis recentes e non tanto nos antigos onde son máis escasos de atopar, ben porque non os poñían, ben pola erosión producida co paso do tempo, dado que algúns teñen moitos anos, máis de douscentos.

Varal:
É de sección cadrada na base (onde encaixa no pedestal) e na parte superior (onde encaixa no capitel) o resto vai achafranado o que lle confire un aspecto de sección octogonal irregular.
Trátase dun varal liso, sen relevos; relativamente alto.

Capitel:
O capitel, ao igual co varal, é liso, sen relevos; de feitura tronco piramidal de base cuadrangular e invertido, de arestas curvas.
Leva molduras rectas na parte superior e na inferior.

A Cruz:
A cruz é de sección cuadrangular, alta e lisa; coas arestas lixeiramente achafranadas, case que inapreciable. Nos brazos horizontais leva colocado o sudario.

Texto e foto aportados por Xose María López Ferro, Cronista Oficial do Concello de As Pontes e director do Museo Etnográfico Monte Caxado, a quen agradecemos a súa colaboración.