Saímos da Vila e imos polas nosas parroquias para seguir atopándonos con máis exemplos de cruces riscadas, neste caso ao lugar de Suarmida en Somede.


CRUCES RISCADAS NA CASA DOS DE SINDO, NO LUGAR DE SUARMIDA (SOMEDE)

En Somede hai uns lugares que comezan con Sua…, como son Suarriba, Suaermida…, que dan pé a pensar que tamén Soamede ou Somede veña de Suamede.

No lugar de Suaermida, nome que parece facer referencia a unha anterior existencia dunha “ermida”, atopámonos cunha casa con moitos anos de existencia (os seus moradores calculábanlle máis de douscentos anos) e con moitas modificacións, chamada a casa “dos de Sindo”. O home maior da mesma é de orixe luso e leva o apelido “Almeida”. Na porta de dita casa e na parte que corresponde á xamba esquerda (segundo se entra) ten unha pedra cunha cruz, uns signos e números riscados. Debaixo deles, Francisco, un fillo do dono da casa, riscou hai anos as súas iniciais e engadiulle ao remate delas unha cruz máis pequena:

F . A . N +

As iniciais corresponden a Francisco Almeida Novo.

De destacar son dous aspectos: Primeiramente a cruz riscada, pois enriba dela leva tres raíñas, unha como prolongación do brazo pequeno e outras dúas do mesmo tamaño á anterior e oblícuas a ela. Segundo, dous signos semellantes a unhas PP seguidos de 5 e 2. Pola miña parte tratei de identificar estes signos con números sen logralo; o que está máis preto do 5 puidera ser un nove trocado de lado, é dicir, mirando para a dereita. Mais o primeiro non pecha como unha P ou un ), senón que está aberto a xeito dun mango de bastón e na súa parte baixa, ao remate da raía vertical, ten unha horizontal (-) ben pronunciada.
Se cadra, e relacionando o nome do lugar coa casa e a pedra, esta era a situación primitiva da ermida.

Texto e foto aportados por Xose María López Ferro, Cronista Oficial do Concello de As Pontes e director do Museo Etnográfico Monte Caxado, a quen agradecemos a súa colaboración.

E seguimos na Vila e seguimos atopándonos con cruces riscadas nas súas pedras, como símbolo de protección para a casa e os seus moradores. Neste caso é un exemplo dunha cruz moi pequena, que pasa desapercibida se un non se fixa nela. Supoño que aínda pode haber moitas máis gravadas nas pedras das casas, mais a erosión ou estar situadas en lugares fóra da vista dificultan o dar con elas. Asemade, un pode pensar que por ser tan pequenas non son importantes, mais si o son, xa que son a manifestación dunha época e un exemplo do noso patrimonio pétreo.



CRUZ RISCADA NA CASA DO Nº 22 DA RÚA SAN XOÁN

No número 22 da rúa San Xoán, no grupo de casas do fondo da mesma rúa (ollando cara o río) , atopámonos cunha casa pequena (estreita) que nunha das xanelas da porta ten unha pequena cruz riscada.

Trátase dunha pequeniña cruz riscada e moi gastada polo paso do tempo que pode pasar desapercibida se un non se fixa nela.
É unha cruz de tipo latina, brazos iguais, situada na xamba da dereita (ollando a porta de fronte), situada na pedra que coincide co puxigo, aproximadamente.

Como podemos ver na Vila é unha zoa onde se concentra gran cantidade e variedade de cruces. Posiblemente haxa máis, aínda que ocultas polo recebo ou gastadas polo paso do tempo.

Texto e foto aportados por Xose María López Ferro, Cronista Oficial do Concello de As Pontes e director do Museo Etnográfico Monte Caxado, a quen agradecemos a súa colaboración.